Một số điểm cần chú ý khi thực hiện quy trình giải quyết tố cáo theo Luật Tố cáo năm 2018

Luật Tố cáo năm 2018 đã được thông qua tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2019. Về quy trình giải quyết tố cáo, Luật Tố cáo năm 2018 bổ sung các quy định mới nhằm quy định chi tiết, cụ thể hơn. Trên nguyên tắc bảo đảm công khai, minh bạch, vừa tạo điều kiện cho người dân thực hiện quyền tố cáo của mình, vừa không bỏ lọt hành vi vi phạm pháp luật.

Khi thực hiện giải quyết vụ việc tố cáo, cần chú ý một số điểm mới như sau:

Thứ nhất, về “thụ lý tố cáo”

Theo Điều 28 Luật Tố cáo 2018, trình tự giải quyết tố cáo gồm: thụ lý tố cáo; xác minh nội dung tố cáo; kết luận nội dung tố cáo; xử lý kết luận nội dung tố cáo của người giải quyết tố cáo.

Người giải quyết tố cáo ra quyết định thụ lý tố cáo khi: tố cáo được thực hiện theo quy định; người tố cáo có đủ năng lực hành vi dân sự; trường hợp không có đủ năng lực hành vi dân sự thì phải có người đại diện theo quy định của pháp luật; vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết tố cáo của cơ quan, tổ chức, cá nhân tiếp nhận tố cáo; nội dung tố cáo có cơ sở để xác định người vi phạm, hành vi vi phạm pháp luật.

Trường hợp tố cáo xuất phát từ vụ việc khiếu nại đã được giải quyết đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật nhưng người khiếu nại không đồng ý mà chuyển sang tố cáo người đã giải quyết khiếu nại thì chỉ thụ lý tố cáo khi người tố cáo cung cấp được thông tin, tài liệu, bằng chứng để xác định người giải quyết khiếu nại có hành vi vi phạm pháp luật.

Quyết định thụ lý tố cáo phải bao gồm các nội dung: Ngày, tháng, năm ra quyết định; căn cứ ra quyết định; nội dung tố cáo được thụ lý; thời hạn giải quyết tố cáo. Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định thụ lý tố cáo, người giải quyết tố cáo có trách nhiệm thông báo cho người tố cáo và thông báo về nội dung tố cáo cho người bị tố cáo biết.

Thứ hai, về thời hạn giải quyết tố cáo, gia hạn giải quyết tố cáo, kết luận nội dung tố cáo, thời gian xử lý tố cáo:

Về thời hạn giải quyết tố cáo giảm: Không quá 30 ngày

Luật Tố cáo năm 2018 cũng quy định rõ, thời hạn giải quyết tố cáo là không quá 30 ngày (thay vì 60 ngày như Luật Tố cáo năm 2011) kể từ ngày thụ lý tố cáo. Với vụ việc phức tạp thì có thể gia hạn giải quyết tố cáo 01 lần nhưng không quá 30 ngày. Còn vụ việc đặc biệt phức tạp thì có thể gia hạn giải quyết tố cáo 02 lần; mỗi lần không quá 30 ngày.

Việc gia hạn tố cáo: Người giải quyết tố cáo quyết định bằng văn bản việc gia hạn giải quyết tố cáo và thông báo đến người tố cáo, người bị tố cáo, cơ quan, tổ chức có liên quan. 

Liên quan đến kết luận nội dung tố cáo: bên cạnh kế thừa các quy định hiện hành, tại Khoản 2, Điều 35, Luật Tố cáo năm 2018 đã bổ sung quy định, phải có kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật, áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Hơn nữa, chậm nhất là 05 ngày làm việc kể từ ngày ban hành kết luận nội dung tố cáo, người giải quyết tố cáo gửi kết luận nội dung tố cáo đến người bị tố cáo, cơ quan, tổ chức quản lý người bị tố cáo và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; thông báo về kết luận nội dung tố cáo đến người tố cáo.

Luật Tố cáo năm 2018 cũng quy định rõ thời gian xử lý tố cáo. Chậm nhất là 07 ngày làm việc kể từ ngày ban hành kết luận nội dung tố cáo, căn cứ nội dung tố cáo, người giải quyết tố cáo phải tiến hành xử lý tố cáo.

Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày có kết quả xử lý, cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý kiến nghị trong kết luận nội dung tố cáo, người giải quyết tố cáo có trách nhiệm xử lý và thông báo bằng văn bản cho người giải quyết tố cáo về kết quả xử lý.

Thứ ba, Luật Tố cáo 2018 bổ sung thêm quy định mới về việc “rút tố cáo”, “tạm đình chỉ, đình chỉ việc giải quyết tố cáo”… Điều 33, quy định, người tố cáo có quyền rút toàn bộ nội dung tố cáo hoặc một phần nội dung tố cáo trước khi người giải quyết tố cáo ra kết luận nội dung tố cáo. Việc rút tố cáo phải được thực hiện bằng văn bản…

Điều 34 quy định tạm đình chỉ, đình chỉ việc giải quyết tố cáo. Người giải quyết tố cáo ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố cáo khi có một trong các căn cứ: Cần đợi kết quả giải quyết của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác hoặc đợi kết quả giải quyết vụ việc khác có liên quan; Cần đợi kết quả giám định bổ sung, giám định lại…

Người giải quyết tố cáo ra quyết định đình chỉ việc giải quyết tố cáo khi có một trong các căn cứ: Người tố cáo rút toàn bộ nội dung tố cáo, trừ trường hợp quy định tại Khoản 3, Điều 33 của Luật Tố cáo năm 2018; Người bị tố cáo là cá nhân chết và nội dung tố cáo chỉ liên quan đến trách nhiệm của người bị tố cáo; Vụ việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền.

Thứ tư, bổ sung hình thức công khai trên cổng thông tin điện tử

Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày ra kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo, người giải quyết tố cáo có trách nhiệm thực hiện việc công khai kết luận nội dung tố cáo, người có thẩm quyền xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính có trách nhiệm công khai quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo.

Việc công khai kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo được thực hiện bằng một hoặc một số hình thức sau đây: công bố tại cuộc họp cơ quan, tổ chức nơi người bị tố cáo công tác; niêm yết tại trụ sở làm việc hoặc nơi tiếp công dân của người đã giải quyết tố cáo, cơ quan, tổ chức, cá nhân đã ra quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo; thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng.

Ngoài các hình thức trên, Luật bổ sung thêm hình thức “đăng tải trên cổng thông tin điện tử hoặc mạng thông tin nội bộ của người đã giải quyết tố cáo, cơ quan, tổ chức, cá nhân đã ra quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo”.

Việc công khai kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo phải bảo đảm không làm tiết lộ thông tin về người tố cáo và những nội dung thuộc bí mật Nhà nước.

Trên đây là một số điểm cần chú ý trong trình tự thủ tục giải quyết tố cáo của Luật Tố cáo năm 2018.

                                                                     ThS. Phạm Hồng Lương

Phó Trưởng khoa Nghiệp vụ 2, Trường Cán bộ Thanh tra