Thực trạng năng lực đội ngũ công chức thanh tra, nhìn từ thực tế các địa phương

Hội thảo với chủ đề “Đổi mới công tác bồi dưỡng nghiệp vụ của Trường Cán bộ thanh tra” nhận được rất nhiều ý kiến tâm huyết từ đại diện thanh tra các địa phương. Ảnh: Thanh Thanh

Tại hội thảo với chủ đề “Đổi mới công tác bồi dưỡng nghiệp vụ của Trường Cán bộ Thanh tra”, diễn ra ngày 8/10, đại diện thanh tra các địa phương đều có nhận định, hiện nay, các đơn vị hành chính đang đẩy mạnh cải cách hành chính; xây dựng nền công vụ chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch và hiệu quả; đào tạo bồi dưỡng chuyên sâu cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đóng vai trò then chốt, quyết định chất lượng quản lý Nhà nước.

Bồi dưỡng chuyên sâu nghiệp vụ công tác thanh tra trong từng lĩnh vực chuyên ngành

Nói về thực trạng năng lực đội ngũ công chức thanh tra địa phương, Phó Chánh Thanh tra tỉnh Ninh Bình Lê Quế Giang cho biết, cho đến thời điểm hiện nay, hầu hết công chức Thanh tra tỉnh có trình độ chuyên môn từ Đại học trở lên, có năng lực chuyên môn và lập trường, tư tưởng, đạo đức tốt.

Tuy nhiên, với chức năng nhiệm vụ của thanh tra là đa ngành, đa lĩnh vực, công chức thanh tra về chuyên môn nghiệp vụ được đào tạo chỉ có một ngành nghề nhưng thực tiễn phải thực hiện nhiều nhiệm vụ.

Do đó, còn những hạn chế như một số công chức có trình độ chuyên môn chưa phù hợp với vị trí việc làm, kỹ năng phân tích, tổng hợp, xử lý thông tin, kỹ năng đối thoại, hòa giải, ứng dụng công nghệ thông tin… trong thực hiện nhiệm vụ chưa đồng đều.

Để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng mục tiêu do Đảng, Nhà nước, ngành, cơ quan đề ra, Phó Chánh Thanh tra tỉnh Ninh Bình đề nghị Thanh tra Chính phủ sớm ban hành thông tư hướng dẫn danh mục vị trí việc làm chuyên ngành thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Xây dựng nội dung, chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ theo yêu cầu vị trí việc làm đảm bảo kết hợp giữa lý luận và thực tiễn; nội dung bồi dưỡng chuyên sâu nghiệp vụ công tác thanh tra trong từng lĩnh vực chuyên ngành.

Cần nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, tăng cường các giảng viên thỉnh giảng là các trưởng đoàn, các đồng chí thanh tra viên cao cấp nhiều kinh nghiệm… để nâng cao kỹ năng thực hành, phát hiện, xử lý tình huống.

Phó Chánh Thanh tra tỉnh Ninh Bình Lê Quế Giang trao đổi tại hội thảo. Ảnh: Thanh Thanh

Nâng cao chất lượng đánh giá kết quả đào tạo sau mỗi khoá học, đảm bảo công chức sau khi hoàn thành khoá học, ngoài việc tiếp cận các quy định mới, phải thực sự biết vận dụng để nâng cao kỹ năng, chuyên môn nghiệp vụ, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ngành Thanh tra, bà Giang cho biết thêm.

Xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức Thanh tra đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới

Cũng nêu về thực trạng này, Phó Chánh Thanh tra tỉnh Phú Thọ Bùi Quang Điệp đã đánh giá qua thực tiễn quản lý đội ngũ cán bộ, công chức ngành Thanh tra tỉnh Phú Thọ cho thấy với số lượng thanh tra viên chiếm khoảng 60%, nhưng có nhiều cán bộ thanh tra còn thiếu kinh nghiệm thực tiễn, kỹ năng xử lý tình huống chưa linh hoạt, lúng túng trong tiếp công dân, nhất là những vụ việc đông người, phức tạp.

Thanh tra viên chính khoảng 30% tuy nắm vững quy trình nhưng kỹ năng điều hành đoàn, tổng hợp và phân tích số liệu còn hạn chế. Khảo sát năm 2024 cho thấy có tới 45% tự đánh giá còn hạn chế khi xử lý các vụ việc về đất đai, tài chính – ngân sách.

Còn lực lượng thanh tra viên cao cấp chỉ chiếm từ 5 -7%, tuy số lượng ít nhưng gánh vác khối lượng tham mưu lớn. Tuy nhiên, điều kiện bồi dưỡng chuyên sâu còn hạn chế, ít có cơ hội tiếp cận chương trình liên thông, hợp tác quốc tế.

Từ những phân tích, đánh giá năng lực thực hiện nhiệm vụ được giao của đội ngũ công chức ngành Thanh tra tỉnh Phú Thọ theo các vị trí việc làm; theo cách nhìn từ góc độ đào tạo, bồi dưỡng có thể khẳng định, công tác bồi dưỡng theo vị trí việc làm ở Phú Thọ còn mang tính “đại trà”, chưa thật sự chuyên sâu, chưa đáp ứng sát nhu cầu của từng ngạch, từng vị trí công tác.

Mặc dù tỉnh Phú Thọ đã triển khai cập nhật kiến thức hằng năm, song Phó Chánh Thanh tra tỉnh Phú Thọ cho rằng, thực tiễn còn những tồn tại như tỷ lệ tham gia học tập trực tuyến mới đạt khoảng 40%; nội dung giảng dạy còn thiên về lý thuyết, thiếu tình huống thực tế gắn với địa phương; một số nơi còn để xảy ra tình trạng “học hộ”, ký xác nhận hình thức.

Phó Chánh Thanh tra tỉnh Phú Thọ Bùi Quang Điệp trao đổi tại hội thảo. Ảnh: T.Thanh

Đặc biệt, việc đánh giá sau bồi dưỡng còn nặng về thủ tục, chưa gắn kết chặt chẽ với công tác đánh giá, xếp loại công chức. Trong khi đó, Điều 1 của Nghị định 171 đã quy định rõ: “Nâng cao ý thức trách nhiệm của công chức về tự nghiên cứu, tự học tập và lựa chọn chương trình bồi dưỡng theo yêu cầu vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ”. Như vậy, nếu không đổi mới cách thức cập nhật kiến thức thì sẽ khó tạo động lực học tập cho công chức, khó đảm bảo hiệu quả thực chất.

“Nếu thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp trên, chúng ta sẽ xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức Thanh tra “chuẩn mực – chuyên nghiệp – bản lĩnh – chuyển đổi số”, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”, Phó Chánh Thanh tra tỉnh Phú Thọ nhấn mạnh thêm.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động thanh tra và củng cố niềm tin của Nhân dân

Về thực tiễn của địa phương Lâm Đồng và yêu cầu của ngành Thanh tra đặt ra trong bối cảnh hiện nay, theo Chánh Thanh tra tỉnh Lâm Đồng Ngô Kiểm, công tác bồi dưỡng thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, tồn tại như việc ứng dụng công nghệ số trong đào tạo chưa mạnh; kỹ năng khai thác học liệu điện tử còn hạn chế; kinh phí, thời gian bồi dưỡng chưa đáp ứng nhu cầu; một số chương trình còn thiên về lý thuyết, chưa sát thực tiễn từng địa phương; chưa có nhiều khóa bồi dưỡng chuyên sâu theo vị trí việc làm cụ thể; nội dung trùng lặp ở một số lớp học.

Đặc biệt, sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh Lâm Đồng mới trở thành tỉnh lớn với diện tích trên 24.000 km², 124 xã, phường, thị trấn, bộ máy Thanh tra tỉnh có nhiều thay đổi về tổ chức và nhân sự.

Đội ngũ công chức đến từ nhiều ngành, địa phương, kinh nghiệm và kỹ năng khác nhau, trong khi phạm vi quản lý ngày càng rộng, yêu cầu tính chuyên nghiệp, minh bạch, trách nhiệm ngày càng cao. Điều này đặt ra nhu cầu cấp thiết về bồi dưỡng theo vị trí việc làm, nhất là các lớp chuyên sâu, theo ông Kiểm.

Để đáp ứng nhu cầu đổi mới công tác bồi dưỡng trong giai đoạn hiện nay, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã đề nghị Trường Cán bộ Thanh tra tiếp tục phối hợp với các địa phương để nắm bắt sát thực nhu cầu bồi dưỡng, từ đó đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy; tăng cường tính thực hành, xử lý tình huống.

Chánh Thanh tra tỉnh Lâm Đồng Ngô Kiểm. Ảnh: V.L

Xây dựng khung chương trình đào tạo theo hướng “mở”, linh hoạt, có thể điều chỉnh theo đặc thù của từng địa phương; tăng cường các hình thức đào tạo, bồi dưỡng trực tuyến kết hợp trực tiếp; xây dựng kho học liệu điện tử dùng chung; đẩy mạnh việc tổ chức các hội thảo, tọa đàm chuyên sâu để chia sẻ kinh nghiệm giữa các tỉnh, thành phố.

Thanh tra tỉnh Lâm Đồng cũng đề nghị với Thanh tra Chính phủ và Bộ Nội vụ hoàn thiện hệ thống quy định pháp luật, hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn năng lực theo vị trí việc làm trong ngành Thanh tra; có cơ chế hỗ trợ kinh phí, khuyến khích, động viên công chức tích cực tham gia đào tạo, bồi dưỡng.

“Cho rằng nhu cầu bồi dưỡng theo vị trí việc làm và cập nhật kiến thức, kỹ năng chuyên sâu hằng năm là yêu cầu khách quan, cấp thiết, xuất phát từ thực tiễn quản lý tại địa phương là giải pháp then chốt để xây dựng đội ngũ công chức Thanh tra “vững chính trị, giỏi nghiệp vụ, tinh thông pháp luật, thành thạo kỹ năng”, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động thanh tra và củng cố niềm tin của Nhân dân”, theo Chánh Thanh tra tỉnh Lâm Đồng Ngô Kiểm.