Khẳng định bản lĩnh, đổi mới tư duy, định hướng phát triển ngành Thanh tra trong giai đoạn mới

Ông Nguyễn Văn Lương, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Thanh Thanh

Hội thảo do ông Nguyễn Văn Lương, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra chủ trì, với sự tham dự của TS Lê Tiến Hào, nguyên Phó Tổng Thanh tra Chính phủ, cùng đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức của ngành Thanh tra.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Lương nhấn mạnh: “Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Thanh tra đã không ngừng trưởng thành, khẳng định vị thế là lực lượng nòng cốt bảo đảm kỷ cương, liêm chính, công khai, minh bạch trong quản lý nhà nước. Đây cũng là lực lượng góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xây dựng và chỉnh đốn Đảng, bảo vệ nền công vụ phục vụ nhân dân”, ông Lương nói.

Theo ông, trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, hội nhập quốc tế sâu rộng và chuyển đổi số mạnh mẽ, ngành Thanh tra cần tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, giữ vững bản lĩnh, đạo đức công vụ, hướng tới mục tiêu xây dựng một nền hành chính liêm chính, hiện đại và phục vụ.

Tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả

Theo ông Nguyễn Huy Hoàng, Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra, quá trình phát triển của ngành Thanh tra luôn gắn liền với sự hoàn thiện về thể chế pháp luật. Đến nay, các lĩnh vực thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng và tiêu cực đều có khung pháp lý đầy đủ, chặt chẽ, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước.

Đặc biệt, việc thực hiện Kết luận số 134 ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị về sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra và Luật Thanh tra năm 2025 đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng: Tổ chức lại bộ máy thanh tra theo hai cấp là Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh, hướng đến mục tiêu “tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”.

Ông Nguyễn Huy Hoàng, Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra trao đổi tại hội thảo. Ảnh: T.Thanh

“Đây là cơ hội để ngành Thanh tra nâng cao chất lượng hoạt động, tránh chồng chéo, trùng lặp, phát huy vai trò giám sát, kiến nghị, bảo đảm tính liêm chính của bộ máy hành chính”, ông Hoàng khẳng định.

Một trong những nội dung trọng tâm của hội thảo là định hướng phát triển ngành Thanh tra trong bối cảnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo quốc gia. Theo ông Hoàng, thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị (22/12/2024) và Kế hoạch số 495 của Thanh tra Chính phủ (27/3/2025), ngành Thanh tra cần nhanh chóng ứng dụng công nghệ thông tin, dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng.

Việc số hóa quy trình thanh tra, quản lý dữ liệu tập trung, công khai hóa kết quả xử lý sẽ giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí, đồng thời tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và tạo điều kiện để người dân dễ dàng giám sát hoạt động của các cơ quan công quyền.

“Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà là yêu cầu tất yếu để ngành Thanh tra thích ứng với thời đại mới”, ông Hoàng nhấn mạnh.

80 năm khẳng định vai trò “thanh bảo kiếm” của Đảng và Nhà nước

Chia sẻ tại hội thảo, TS Lê Tiến Hào, nguyên Phó Tổng Thanh tra Chính phủ cho rằng, 80 năm qua, ngành Thanh tra Việt Nam luôn thể hiện vai trò “tai mắt của trên, bạn của dưới”, là “thanh bảo kiếm” của Đảng và Nhà nước trong bảo vệ kỷ cương, pháp luật, và liêm chính hành chính.

TS Lê Tiến Hào, nguyên Phó Tổng Thanh tra Chính phủ trao đổi tại hội thảo. Ảnh: Thanh Thanh

Theo ông, Luật Thanh tra năm 2025 là bước đột phá về tổ chức và hoạt động, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước. Giai đoạn 2021 đến 6 tháng đầu năm 2025, toàn ngành đã tiến hành hơn 32.484 cuộc thanh tra hành chính, phát hiện sai phạm kinh tế 703.477 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi hàng trăm nghìn tỷ đồng và chuyển hàng nghìn vụ việc sang cơ quan điều tra.

“Đó là minh chứng rõ ràng cho năng lực và bản lĩnh của ngành Thanh tra trong việc giữ vững kỷ luật, kỷ cương, bảo vệ tài sản Nhà nước và quyền lợi của Nhân dân”, TS Lê Tiến Hào khẳng định.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, TS Lê Tiến Hào đề nghị ngành Thanh tra tiếp tục đổi mới tư duy quản lý, hoàn thiện thể chế, rèn luyện đội ngũ, nâng cao đạo đức công vụ, coi trọng đào tạo cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, sẵn sàng thích ứng với yêu cầu ngày càng cao trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Thanh Thanh

Tăng cường vai trò của Thanh tra Chính phủ trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Ở góc độ thể chế, Phó Cục trưởng Cục X Trần Văn Trường cho rằng công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo luôn là trụ cột trong bảo đảm quyền dân chủ và củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Tuy nhiên, ông Trường chỉ rõ, sau khi bỏ mô hình Thanh tra Bộ theo Luật Thanh tra năm 2025, một số bộ, ngành đang gặp lúng túng trong việc tổ chức công tác tiếp dân và xử lý đơn thư. Ngoài ra, tình trạng thiếu nhân lực chuyên nghiệp, cơ sở vật chất hạn chế, chậm trễ và né tránh trách nhiệm vẫn còn tồn tại.

Phó Cục trưởng Cục X Trần Văn Trường trao đổi tại hội thảo. Ảnh: Thanh Thanh

Từ thực tiễn đó, ông đề xuất một số giải pháp như hoàn thiện pháp luật, tiến tới xây dựng Bộ luật chung về tiếp công dân, khiếu nại, phản ánh; ứng dụng công nghệ số, AI và chatbot trong tiếp dân và xử lý thông tin; tăng cường vai trò giám sát, kiểm tra của Thanh tra Chính phủ đối với hệ thống tiếp dân toàn quốc.

“Hoàn thiện thể chế và phát huy vai trò của Thanh tra Chính phủ chính là điều kiện tiên quyết để công tác tiếp công dân thực sự trở thành cầu nối giữa Nhà nước và Nhân dân, góp phần xây dựng nền hành chính phục vụ, liêm chính và hiện đại”, ông Trường khẳng định.

Định hướng quản lý nhà nước đối với hoạt động kiểm tra chuyên ngành

Ở một góc nhìn khác, Phó Cục trưởng Cục VIII Vũ Văn Long cho rằng, trong bối cảnh sắp xếp lại hệ thống thanh tra, hoạt động kiểm tra chuyên ngành cần được nhìn nhận như công cụ chủ lực của quản lý Nhà nước.

Ông nêu rõ, công tác kiểm tra chuyên ngành hiện còn chồng chéo, phân tán, thiếu hướng dẫn thống nhất, dẫn đến trùng lặp hoặc bỏ sót đối tượng kiểm tra. Vì vậy, cần có định hướng tổng thể, đặc biệt sau khi triển khai Kết luận 134 và Nghị định 217 của Chính phủ.

Phó Cục trưởng Cục VIII Vũ Văn Long trao đổi tại hội thảo. Ảnh: T.Thanh

Theo đó, kiểm tra chuyên ngành phải được tổ chức theo nguyên tắc: tránh chồng chéo, đẩy mạnh hậu kiểm, ứng dụng công nghệ số, phù hợp cam kết hội nhập quốc tế, và đặc biệt là nâng cao năng lực đội ngũ kiểm tra để bảo đảm công tâm, chuyên nghiệp, minh bạch.

“Định hướng đúng đắn sẽ giúp hoạt động kiểm tra chuyên ngành trở thành công cụ quản lý hiệu quả, hiện đại và minh bạch, góp phần bảo vệ lợi ích quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế và hội nhập bền vững”, ông Long nhấn mạnh.

Khẳng định niềm tự hào, hướng tới tương lai phát triển bền vững, Hiệu trưởng Nguyễn Văn Lương nhấn mạnh, ngành Thanh tra cần tiếp tục phát huy truyền thống “Trung thành – Liêm chính – Kiên cường – Sáng tạo”, góp phần xây dựng một Chính phủ liêm chính, kiến tạo và hành động vì Nhân dân.