Ngày 23/12/2025, Trường Cán bộ thanh tra tổ chức Hội nghị tư vấn tuyển chọn đề tài cấp bộ năm 2026 – 2027 “Xác định hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật qua hoạt động thanh tra” do ThS. Nguyễn Sỹ Giao, Phó Trưởng phòng Quản lý Khoa học, Trường CBTT đăng ký làm chủ nhiệm. Ông Nguyễn Mạnh Cường, Cục trưởng Cục XI, Thanh tra Chính phủ – Chủ tịch Hội đồng chủ trì Hội nghị.
Theo ThS. Nguyễn Sỹ Giao, thanh tra là một chức năng thiết yếu trong chu trình quản lý nhà nước. Thông qua hoạt động thanh tra, các hạn chế, bất cập trong quản lý nhà nước cũng như các hành vi vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân được phát hiện, xử lý kịp thời. Trong những năm trở lại đây, kết quả hoạt động thanh tra ngày càng cho thấy vai trò quan trọng của thanh tra như một phương thức kiểm soát quyền lực nhà nước hiệu quả, góp phần tăng cường kỷ cương, kỷ luật, phòng ngừa và đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động thanh tra vẫn tồn tại những khó khăn, thách thức nhất định. Chính vì vậy, ngày 6/6/2023, Ban Cán sự Đảng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 76-NQ/BCSĐ về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra và việc phát hiện, xử lý vi phạm qua thanh tra. Ngoài các giải pháp đã được Nghị quyết đề ra, thì giải pháp khắc phục những hạn chế trong xác định hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật qua hoạt động thanh tra có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, trực tiếp nâng cao giá trị và hiệu lực của kết luận thanh tra.
Cũng theo, ThS. Nguyễn Sỹ Giao: Hiện nay, việc xác định hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật qua hoạt động thanh tra được thực hiện theo quy định tại Luật Thanh tra 2025. Tuy nhiên, dù đã quy định nghĩa vụ bắt buộc phải xác định hậu quả, nhưng chỉ mang tính nguyên tắc chung, chưa có hướng dẫn cụ thể về tiêu chí, nguyên tắc, phương pháp, quy trình; các văn bản hướng dẫn thi hành chỉ tập trung vào thủ tục hành chính, mẫu biểu văn bản, chưa quy định, hướng dẫn cụ thể về xác định hậu quả, dẫn đến tình trạng cơ quan thanh tra có nghĩa vụ pháp lý nhưng thiếu công cụ pháp lý để thực hiện nghĩa vụ đó. Sự thiếu văng này phản ánh một khoảng trồng trong quy định pháp luật về thanh tra: trong khi pháp luật đã xác lập nghĩa vụ pháp lý bắt buộc phải xác định hậu quả, nhưng lại không cung cấp công cụ pháp lý để thực hiện nghĩa vụ đó.
Với mục tiêu nghiên cứu là đề xuất quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luât, quy định pháp luật để đảm bảo hướng dẫn một cách thống nhất trong xác định hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật qua hoạt động thanh tra. Đề tài có kết cấu gồm 3 chương: i) Một số vấn đề chung về xác định hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật qua hoạt động thanh tra; ii) Thực trạng pháp luật, quy định và thực tiễn về xác định hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật qua hoạt động thanh tra; iii) Giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật và phương pháp xác định hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật qua hoạt động thanh tra.
Hội đồng tư vấn tuyển chọn đề tài đánh giá đề tài có tính cấp thiết cao, bám sát yêu cầu thực tiễn hoạt động thanh tra và phù hợp với các quy định mới của Luật Thanh tra năm 2025. Nội dung thuyết minh thể hiện cách tiếp cận khoa học, hệ thống, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xác định hậu quả hành vi vi phạm pháp luật qua hoạt động thanh tra.
Đề tài có giá trị tham khảo quan trọng cho việc hoàn thiện phương pháp luận, nâng cao chất lượng kết luận thanh tra và hiệu quả xử lý vi phạm, đáp ứng yêu cầu kiểm soát quyền lực trong tình hình mới.
Trên cơ sở cho điểm đánh giá, thuyết minh đề tài khoa học đã được Hội đồng phê duyệt thông qua dự kiến triển khai nghiên cứu giai đoạn 2026-2027.