Ngày 15/12/2025, Trường Cán bộ thanh tra tổ chức Hội nghị nghiệm thu đề tài khoa học cấp Bộ “Phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra – Thực trạng và giải pháp”. Đề tài do ThS. Lê Văn Đức, Phó Trưởng phòng 4, Cục XI, Thanh tra Chỉnh phủ làm chủ nhiệm.
Theo Chủ nhiệm đề tài: Cơ sở lý luận về phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra chưa được làm sáng tỏ trên các phương diện về quyền sở hữu và các biện pháp bảo vệ quyên sở hữu tài sản của đối tượng thanh tra; phương thức, trình tự, thủ tục, thẩm quyền phong tỏa, tạm giữ, thu hồi tài sản.
Pháp luật thanh tra chưa quy định đầy đủ, rõ ràng phương thức, trình tự, thủ tục, thời điểm thực hiện phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra; thiếu cơ chế phối hợp giữa các cơ quan thanh tra với các cơ quan, tổ chức, đơn vị liên quan trong phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra.
Việc phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với các chủ thể trong hoạt động thanh tra nên chưa được thực hiện nhiều trên thực tế, nhất là việc phong tỏa tài khoản, tạm giữ tài sản. Rủi ro này đến từ việc chưa xác định được đầy đủ tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và những yếu tố tác động đến việc phong tỏa, tạm giữ của đối tượng thanh tra. Đối tượng thanh tra có thể bị đối tác khởi kiện, phạt vi phạm hợp đồng nếu tài khoản bị phong tỏa; tài sản bị tạm giữ cí thể bị hư hỏng, thất thoát nếu không được quản lý, bảo quản chặt chẽ.
Việc ban hành kết luận thanh tra phải bảo đảm đồng thời đúng pháp luật, nhưng phải phù hợp với thực tiễn và tính khả thi khi thực hiện. Trong đó cần phân tích, đánh giá khả năng thực hiện kết luận qua việc rà soát, đánh giá đồng bộ các quy định pháp luật chuyên ngành điều chỉnh về nội dung kết luận, kiến nghị để khi thực hiện không có vướng mắc từ chính quy định pháp luật.
Việc kiến nghị xử lý cần quan tâm đến các biện pháp khắc phục thiệt hại về kinh tế để thu hồi tài sản cho Nhà nước; quan tâm đánh giá tác động của kết luận thanh tra đến mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, thu hút, khơi thông nguồn lực của xã hội để phát triển kinh tế.
Bên cạnh đó, chủ động xây dựng và áp dụng các biện pháp nghiệp vụ trong quá trình tiến hành thanh tra. Trước khi thành lập đoàn thanh tra, đối với những vụ việc phức tạp liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, cơ quan thanh tra cần thu thập thông tin, tài liệu nhằm xác định trọng tâm, trọng điểm của nội dung thanh tra.
Trên cơ sở đó, cần xây dựng phương pháp tiến hành thanh tra đối với từng nội dung chính (chỉ rõ các biện pháp nghiệp vụ cần thực hiện; xây dựng kế hoạch kiểm tra, xác minh; tra soát thông tin về tài khoản, tài sản của đối tượng thanh tra…).
Thực hiện thống nhất trong cách thức thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra. Trong khi chưa có văn bản hướng dẫn về trình tự, thủ tục thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra, các cơ quan thanh tra cần thống nhất áp dụng các nguyên tắc khi thực hiện việc thu hồi tài sản.
Theo đó, thực hiện việc thu hồi trong giai đoạn tiến hành thanh tra trực tiếp thông qua phương thức đối tượng thanh tra chủ động khắc phục hậu quả; chỉ thu hồi tiền vào tài khoản tạm giữ của cơ quan thanh tra với đối tượng thanh tra (không thu hồi tiền vào tài khoản tạm giữ đối với đối tượng kiểm tra, xác minh); thống nhất xác định các nội dung kiến nghị thu hồi tiền vào ngân sách địa phương khi phát hiện sai phạm (các khoản thuế, phí, lệ phí, tiền xử phạt vi phạm hành chính…) theo Luật Ngân sách là nguồn thu nộp ngân sách địa phương.
Bảo đảm quyền về tài sản khi áp dụng các biện pháp phong toả tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra.
Nâng cao hiệu quả phối hợp giữa cơ quan thanh tra với các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan; xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan trong thực hiện cơ chế phối hợp về phong toả tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra.
Nâng cao hiệu quả công tác theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra; xây dựng kế hoạch theo dõi, đôn đốc chi tiết, sát với từng vụ việc cụ thể theo kết luận thanh tra được ban hành. Đối với mỗi kết luận thanh tra, cục, phòng theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra cần lập kế hoạch giám sát tiến độ thực hiện, xác định rõ các mốc thời gian, trách nhiệm của từng cá nhân và tổ chức liên quan…
Với những kết quả đạt được, Hội đồng nghiệm thu đánh giá đề tài đạt loại Khá.