1. Giới thiệu
Qua tổng kết 10 năm về thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng(từ năm 2012 đến năm 2022) Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Đồng Tháp đã đạt được nhiều kết quả nổi bật trên các nội dung phòng ngừa và chống tham nhũng, trong đó đặc biệt là đã thực hiện mạnh mẽ việc triển khai, xây dựng, hoàn thiện thể chế, thông tin, tuyên truyền, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng, tố cáo, công khai, minh bạch trong các hoạt động; xây dựng và thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ; chuyển đổi vị trí công tác, kê khai minh bạch tài sản, thu nhập; cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ vào công tác quản lý, điều hành và áp dụng mạnh mẽ các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt; công tác phát hiện, xử lý tham nhũng đạt được nhiều kết quả, đã xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân tham nhũng và xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra tham nhũng, tiêu cực.
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, tuy nhiên, trong thời gian qua, công tác phòng, chống tham nhũng trên địa bàn Tỉnh còn một số mặt hạn chế: một số cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa nhận thức thật đầy đủ và sâu sắc tính chất nghiêm trọng của tình hình tham nhũng ở địa phương, cơ quan, đơn vị, lĩnh vực mình quản lý; chưa thực sự gương mẫu, quyết liệt, nói chưa đi đôi với làm; một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý còn thiếu tu dưỡng, rèn luyện, sa vào chủ nghĩa cá nhân; người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa thực hiện hết các chức trách, nhiệm vụ, trách nhiệm được giao; tình trạng “tham nhũng vặt” còn xảy ra nhiều.
Do đó, việc tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ cấp bách, quan trọng nhằm xây dựng đảng bộ, chính quyền ngày càng trong sạch, vững mạnh.
2. Thực trạng công tác phòng, chống tham nhũng trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2022
Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh và các tổ chức đảng, chính quyền các cấp đã triển khai, thực hiện nghiêm các chủ trương, chỉ đạo của Đảng tại Kết luận số 10-KL/TW ngày 26/12/2016 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 Khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; Chỉ thị số 27-CT/TW ngày 10/01/2019 của Bộ Chính trị về bảo vệ người phát hiện, tố giác, đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; Chỉ thị số 04-CT/TW ngày 02/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; Kết luận số 05-KL/TW ngày 03/6/2021 của Ban Bí thư về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 50-CT/TW ngày 07/12/2015 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng; Kết luận số 12-KL/TW ngày 06/4/2022 của Bộ Chính trị về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tácphòng, chống tham nhũng, tiêu cực; Chỉ thị số 33-CT/TW ngày 03/01/2014 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc kê khai tài sản; Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 28/4/2016 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng. Đồng thời, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng nhằm bảo đảm thực hiện kịp thời, đồng bộ, thống nhất và hiệu lực, hiệu quả các giải pháp phòng ngừa tham nhũng.
Theo đó, Ủy ban nhân dân Tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 113/KH-UBND ngày 20/6/2016 về thực hiện Chỉ thị số 50-CT/TW ngày 07/12/2015 của Bộ Chính trị khóa XII; Kế hoạch số 144/KH-UBND ngày 16/5/2017 về việc thực hiện Kết luận số 10-KL/TW ngày 26/12/2016 của Bộ Chính trị; Kế hoạch số 172/KH-UBND ngày 22/7/2019 về việc triển khai Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 22/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc; Kế hoạch số 122/KH-UBND ngày 20/5/2019 về việc thực hiện Chỉ thị số 27-CT/TW ngày 10/01/2019 của Bộ Chính trị khoá XII về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; Kế hoạch số 308/KH-UBND ngày 20/10/2021 về thực hiện Kế hoạch số 38-KH/TU ngày 24/9/2021 của Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế.
Riêng năm 2023, Tỉnh ủy đã tổ chức Hội nghị sinh hoạt chính trị, tư tưởng trong toàn Tỉnh nội dung tác phẩm “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh” của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Thời gian qua, các cơ quan, tổ chức, đơn vị đã tổ chức 3.877 lớp tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật với hơn 44.981 lượt người tham dự, công tác tuyên truyền được tổ chức đa dạng với nhiều hình thức trực tiếp và trực tuyến qua các trang, cổng thông tin điện tử, các bài báo, bài viết, ghi âm, ghi hình. Thực hiện việc công khai, minh bạch trong mua sắm công, xây dựng cơ bản, quản lý dự án đầu tư xây dựng, tài chính và ngân sách nhà nước, việc huy động và sử dụng các khoản đóng góp của Nhân dân; định kỳ chuyển đổi vị trí công tác đối với 1.851 lượt cán bộ, công chức, viên chức; tổ chức cho 64.792 cán bộ, công chức, viên chức kê khai minh bạch tài sản, thu nhập theo quy định.
Về kết quả phát hiện, xử lý tham nhũng: qua triển khai 635 cuộc thanh tra đã phát hiện 22 vụ, với 43 người có hành vi tham nhũng; qua công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phát hiện 01 vụ, 01 người; tổng tài sản tham nhũng đã thu hồi là 19,8 tỷ đồng; xử lý 05 trường hợp vi phạm phải xem xét, xử lý trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị để xảy ra tình trạng tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách.
Công tác phòng, chống tham nhũng trên địa bàn Tỉnh nhìn chung đã triển khai, thực hiện đồng bộ, hiệu quả các biện pháp phòng và chống tham nhũng; có sự tham gia, chung sức, đồng lòng của các tổ chức đảng, chính quyền các cấp và sự tham gia góp sức, ủng hộ của toàn thể Nhân dân. Việc phát hiện tham nhũng đạt được những kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên qua đó cho chúng ta thấy rằng các vụ việc tham nhũng, tiêu cực còn xảy ra nhiều và trải đều ở các cấp, các ngành. Nguyên nhân căn bản, cốt lõi của các vụ việc tham nhũng là do người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, tổ chức chưa tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, đồng thời chưa thật sự gương mẫu, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi.
Từ các nhiệm vụ, vai trò quan trọng của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công tác PCTN, Luật PCTN năm 2018 đã quy định riêng một chương để chi tiết, cụ thể hóa các trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác phòng và chống tham nhũng. Đồng thời, tại Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 17/11/2022 về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hệ thống chính trị trong giai đoạn mới, đã xác định trong công tác cán bộ cần phải: “Thường xuyên cảnh báo, nhắc nhở giúp cán bộ nhận diện nguy cơ, không mắc sai lầm, kịp thời khắc phục khuyết điểm. Xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu khi để cấp phó, cán bộ dưới quyền trực tiếp tiêu cực, tham nhũng”.
Để người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị thực hiện tốt trách nhiệm của mình trong phòng, chống tham nhũng, điều quan trọng là nêu cao trách nhiệm nêu gương về tư tưởng, đạo đức, lối sống và trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Quy định số 101-QĐ/TW ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp quy định “mỗi cán bộ, đảng viên Ðảng Cộng sản Việt Nam phải tích cực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Cán bộ có chức vụ càng cao càng phải gương mẫu”.
Cán bộ, đảng viên nêu gương tốt sẽ góp phần giúp tổ chức đảng vững mạnh; Cán bộ, đảng viên thực hiện nêu gương gần dân, sát dân, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân sẽ là nhân tố quyết định góp phần tạo nên sức mạnh của Đảng. Theo Hồ Chí Minh, để hoàn thành trách nhiệm của mình, mỗi cán bộ, đảng viên phải được dân tin, dân phục, dân yêu. Muốn vậy, trước hết mỗi cán bộ, đảng viên phải biết yêu dân, kính dân, gần dân để hiểu dân; phải gắn bó với cơ sở, với thực tiễn, phải gương mẫu làm trước để dân hiểu và làm sau. Gần dân, sát dân, hiểu dân bằng những hành động thiết thực, những việc làm cụ thể có lợi cho người dân. Ngoài ra, cán bộ, đảng viên phải thật sự nêu gương dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, không ngại khó khăn, thử thách, tất cả mọi việc, mọi hành động đều vì lợi ích chung của cơ quan, đơn vị, địa phương, quê hương, đất nước. Đại hội XIII của Đảng xác định: “Có cơ chế lựa chọn, đào tạo, thu hút, trọng dụng nhân tài, khuyến khích bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung”.
3. Giải pháp
Đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý trong công tácphòng, chống tham nhũng là đổi mới về phương pháp tổ chức, về chủ thể tham gia, chủ thể chịu trách nhiệm và quá trình tổ chức triển khai, thực hiện. Để Đảng thật sự vững mạnh thì chính quyền phải vững mạnh, mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhất là đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp phải thật sự nêu gương, chịu trách nhiệm trước các chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Để việc đổi mới thật sự hiệu quả cần tập trung thực hiện một số giải pháp:
Một là, tiếp tục tổ chức triển khai, thực hiện có hiệu quả, kịp thời, đầy đủ các đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước vềphòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng với nhiều hình thức, áp dụng nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả, trong đó tập trung ứng dụng công nghệ thông tin vào xử lý công việc; áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt vào các hoạt động kinh tế – xã hội. Thường xuyên rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nhất là cơ chế kiểm soát quyền lực trong các lĩnh vực, hoạt động dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực.
Hai là, quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị trong công tác cán bộ, quản lý cán bộ và công tác phòng, chống tham nhũng .Người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo các tổ chức cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị – xã hội, các hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước chịu trách nhiệm chính và phụ trách trực tiếp các nội dung liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tại cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý. Đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị gương mẫu trong việc thực hiện kê khai tài sản, thu nhập trung thực, đầy đủ, rõ ràng theo các quy định về kiểm soát tài sản, thu nhập.
Ba là, gắn chặt công tác chính trị, tư tưởng, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo chuyên đề đăng ký, cam kết hằng năm của đảng viên với công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; phát hiện sớm, kịp thời, từ xa, từ trước các biểu hiện tiêu cực, tự chuyển biến, tự chuyển hóa của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động. Thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra nội bộ cơ quan, tổ chức, đơn vị nhằm phát hiện sớm các vi phạm nhỏ để chấn chỉnh, uốn nắn kịp thời. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 22/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc. Kiên quyết khắc phục tệ “tham nhũng vặt” và tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Bốn là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực; thường xuyên thanh tra trách nhiệm việc thực hiện pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, PCTN của Thủ trưởng các cấp, các ngành, tập trung vào những địa phương có nhiều dấu hiệu vi phạm, tham nhũng, tiêu cực, dư luận xã hội quan tâm, phát sinh nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh.
Năm là, tăng cường công tác điều tra, truy tố, xét xử nhằm kịp thời xử lý nghiêm các vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực; thu hồi triệt để các tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong quá trình thanh tra, điều tra, xét xử, thi hành án. Kịp thời báo cáo Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực Tỉnh chỉ đạo, xử lý đối với các vụ việc tham nhũng, tiêu cực phát sinh tại cơ quan, đơn vị, địa phương.
Đại hội XIII của Đảng đề ra phương hướng, nhiệm vụ quan trọng của công cuộc PCTN là: “khẩn trương xây dựng, hoàn thiện và kịp thời khắc phục những bất cập trong các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về quản lý kinh tế – xã hội và phòng, chống tham nhũng, lãng phí; nhất là các quy định về kiểm soát quyền lực, trách nhiệm giải trình bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch. Quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu trong kiểm tra, phát hiện, xử lý tham nhũng, lãng phí và bảo vệ người tích cực đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; xử lý nghiêm những người lợi dụng chống tham nhũng để vu khống, gây chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ”. Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, cấp bách, quan trọng, mọi tổ chức Đảng và bộ máy Nhà nước có thật sự trong sạch, vững mạnh hay không là từ việc có thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa tham nhũng và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm. Mỗi cơ quan, tổ chức, đơn vị phát huy được vai trò của người đứng đầu, tập hợp được sự đoàn kết của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và sự tham gia của Nhân dân vào các biện pháp phòng ngừa tham nhũng là góp phần vào xây dựng đảng bộ và chính quyền tỉnh Đồng Tháp ngày càng trong sạch, vững mạnh, phát huy truyền thống vùng đất Sen Hồng, xây dựng văn hóa và con người Đồng Tháp nghĩa tình, năng động, sáng tạo.
Phan Văn Khởi, Thanh tra viên
Thanh tra tỉnh Đồng Tháp