Ngày 22/12/2025, Trường Cán bộ thanh tra tổ chức Hội nghị tư vấn tuyển chọn đề tài cấp bộ năm 2026 – 2027 “Giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong đơn vị sự nghiệp công lập” do ThS. Lê Thị Thúy, Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ đăng ký làm chủ nhiệm. ThS. Nguyễn Văn Lương, Hiệu trưởng Trường CBTT – Chủ tịch Hội đồng chủ trì Hội nghị.
Theo ThS. Lê Thị Thúy, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh (KN-TC-KN-PA) trong các đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) là một lĩnh vực đặc thù và ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và nâng cao chất lượng quản trị trong cung ứng dịch vụ công.
Trong những năm gần đây, các ĐVSNCL đang chuyển đổi mạnh mẽ sang cơ chế tự chủ, kéo theo những thay đổi căn bản trong mối quan hệ giữa đơn vị cung cấp dịch vụ công với đối tượng thụ hưởng như người dân, doanh nghiệp, người học, người bệnh. Chính sự thay đổi này làm gia tăng các dạng tranh chấp, phản ánh, kiến nghị liên quan đến chất lượng dịch vụ, chi phí, quy trình cung ứng và thái độ phục vụ.
Từ phương diện lý luận, trước hết có thể nhận thấy rằng ĐVSNCL có địa vị pháp lý kép, vừa mang đặc điểm của cơ quan nhà nước thực hiện chức năng cung ứng dịch vụ công, vừa hoạt động theo cơ chế nghề nghiệp – chuyên môn, trong nhiều lĩnh vực còn vận hành gần với cơ chế thị trường. Chính sự kết hợp phức hợp này dẫn đến việc phát sinh những quan hệ có tính hành chính – công vụ xen lẫn quan hệ dân sự – dịch vụ, khiến cơ chế giải quyết KN-TC-KN-PA trong ĐVSNCL không hoàn toàn đồng nhất với cơ chế giải quyết KN-TC-KN-PA trong cơ quan hành chính nhà nước.
Từ phương diện pháp lý, hệ thống các văn bản pháp luật điều chỉnh vấn đề giải quyết KN-TC-KN-PA ở Việt Nam tương đối đa dạng nhưng còn phân tán và thiếu tính đồng bộ, đặc biệt khi áp dụng đối với ĐVSNCL. Luật Khiếu nại năm 2011, Luật Tố cáo năm 2018, Luật Tiếp công dân năm 2013, cùng các đạo luật chuyên ngành như Luật Giáo dục 2019, Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi 2019), Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 … tuy đã tạo khuôn khổ pháp lý cho hoạt động KN-TC-KN-PA nói chung, nhưng chưa có quy định riêng hoặc hướng dẫn cụ thể dành cho ĐVSNCL.
Từ phương diện thực tiễn, số lượng và mức độ phức tạp của các vụ việc KN-TC-KN-PA phát sinh trong các ĐVSNCL ngày càng tăng. Theo Báo cáo 195/BC-TTCP năm 2023 của Thanh tra Chính phủ, lĩnh vực y tế, giáo dục – là hai ngành có số lượng ĐVSNCL lớn nhất – cũng là hai lĩnh vực nhận nhiều đơn thư khiếu nại, phản ánh nhất, đặc biệt liên quan đến thu – chi, chất lượng dịch vụ và thái độ phục vụ3. Báo cáo đồng thời nhấn mạnh rằng nhiều vụ việc phát sinh từ “sự thiếu minh bạch trong cung ứng dịch vụ công và việc xử lý đơn thư chưa kịp thời”.
Với mục tiêu, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, tổng kết đánh giá thực trạng và đề xuất quan điểm, giải pháp về giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong đơn vị sự nghiệp công lập. Đề tài có kết cấu gồm ba chương: i) Cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong đơn vị sự nghiệp công lập; ii) Thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong đơn vị sự nghiệp công lập ở Việt Nam hiện nay; iii) Quan điểm và giải pháp về giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong đơn vị sự nghiệp công lập ở Việt Nam thời gian tới.
Đánh giá tại hội nghị, Hội đồng tư vấn tuyển chọn đề tài: Đề tài có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong bối cảnh các ĐVSNCL đang chuyển mạnh sang cơ chế tự chủ, gắn với yêu cầu nâng cao chất lượng quản trị và trách nhiệm giải trình trong cung ứng dịch vụ công.
Đề tài không chỉ góp phần làm rõ bản chất pháp lý của các quan hệ khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong ĐVSNCL, phân loại các dạng vụ việc đặc thù, mà còn đề xuất các quan điểm, giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế giải quyết trong thời gian tới.
Kết quả nghiên cứu được kỳ vọng sẽ có giá trị ứng dụng trực tiếp, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị trong các ĐVSNCL, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đồng thời đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và cải cách dịch vụ công mà Đảng và Nhà nước đang đặt ra.
Trên cơ sở cho điểm đánh giá, thuyết minh đề tài khoa học đã được Hội đồng phê duyệt thông qua dự kiến triển khai nghiên cứu giai đoạn 2026-2027.