Theo Nghị quyết số 76-NQ/BCSĐ, trong những năm qua, bên cạnh kết quả đạt được, công tác thanh tra còn có không ít tồn tại, hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu là do một số cơ quan thanh tra chưa quan tâm sát sao trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra; trình độ, năng lực, ý thức trách nhiệm của một số cán bộ, công chức thanh tra chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; sự phối hợp giữa cơ quan thanh tra với cơ quan điều tra, Viện kiểm sát trong công tác phát hiện, chuyển giao vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự có lúc chưa chặt chẽ, nhịp nhàng, ăn khớp.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Ban cán sự đảng Thanh tra Chính phủ ban hành Nghị quyết số 76 – NQ/BCSĐ nhằm triển khai thực hiện đồng bộ pháp luật về thanh tra, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động, làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong hoạt động thanh tra; chủ động phòng ngừa, phát hiện, chấn chỉnh, xử lý kịp thời thiếu sót, vi phạm trong hoạt động thanh tra, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong quản lý nhà nước, xây dựng, chỉnh đốn Đảng, củng cố niềm tin của cán bộ và Nhân dân.

Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ thanh tra

Với yêu cầu nhiệm vụ tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, Nghị quyết số 76 – NQ/BCSĐ  nhấn mạnh, hoạt động thanh tra phải tuân thủ quy định của pháp luật; không được vi phạm những điều cấm trong hoạt động thanh tra và những điều cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức không được làm, nhất là không được nhận tiền, nhận quà, ăn uống, giao lưu dưới mọi hình thức với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến nội dung, đối tượng thanh tra và quán triệt tinh thần thanh tra phải phát hiện, xử lý nghiêm vi phạm, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai và không chịu sức ép của bất kỳ cá nhân nào“.

Cán bộ, đảng viên, công chức thanh tra bên cạnh việc chấp hành đúng quy định của pháp luật về thanh tra, cần phải thực hiện nghiêm những nội dung sau:

(1). Giai đoạn chuẩn bị thanh tra: Thủ trưởng cơ quan thanh tra chỉ đạo Thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc thanh tra tiến hành thu thập thông tin, tài liệu để phục vụ cho việc ban hành quyết định thanh tra, xây dựng kế hoạch tiến hành thanh tra, trong đó, phải làm rõ nội dung, đối tượng, thời kỳ, thời hạn thanh tra, có trọng tâm, trọng điểm, tính khả thi, đồng thời dự kiến nhân sự Đoàn thanh tra là những người có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với yêu cầu của cuộc thanh tra.

(2). Giai đoạn thanh tra: Đoàn thanh tra có trách nhiệm tiến hành thanh tra theo kế hoạch được phê duyệt, không được bỏ lọt, bỏ sót nội dung, đối tượng, phạm vi thanh tra; tập trung thu thập, nghiên cứu thông tin, tài liệu, đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của đối tượng thanh tra; yêu cầu đối tượng thanh tra báo cáo, giải trình; làm rõ hành vi vi phạm pháp luật, củng cố chứng cứ và lập biên bản ghi nhận các hành vi vi phạm pháp luật; trên cơ sở đó, kiến nghị ngăn chặn, xử lý kịp thời, nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Trường hợp phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm, Trưởng đoàn thanh tra phải báo cáo Người ra quyết định thanh tra xem xét, quyết định ngay việc chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật (không chờ đến khi kết thúc thanh tra, kết luận thanh tra); đồng thời, thông báo cho Viện kiểm sát cùng cấp biết. Đối với vụ việc phức tạp, cơ quan thanh tra tổ chức cuộc họp với cơ quan điều tra, Viện kiểm sát cùng cấp để phân tích, đánh giá hồ sơ, tài liệu, chứng cứ, thống nhất xác định dấu hiệu tội phạm trước khi chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra. Khi thấy cần thiết, Trưởng đoàn thanh tra báo cáo Người ra quyết định thanh tra áp dụng các biện pháp ngăn chặn để đối tượng thanh tra không có thời gian, cơ hội tiêu hủy chứng cứ, tẩu tán tiền, tài sản đã chiếm đoạt.

Trường hợp phát hiện tổ chức đảng, đảng viên có dấu hiệu vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của nhà nước thì chuyển hồ sơ cho Ủy ban Kiểm tra cấp có thẩm quyền để kiểm tra, xử lý theo quy định của Đảng. Đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý thì chuyển hồ sơ cho Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

Nâng cao trách nhiệm của Thủ trưởng đơn vị, Người được giao thực hiện nhiệm vụ giám sát hoạt động của Đoàn thanh tra, thẩm định dự thảo Kết luận thanh tra. Trường hợp phát hiện Đoàn thanh tra, thành viên Đoàn thanh tra vi phạm pháp luật hoặc bao che, bỏ lọt, bỏ sót, bỏ qua vi phạm của đối tượng thanh tra hoặc kiến nghị xử lý không tương ứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm thì báo cáo Thủ trưởng cơ quan thanh tra hoặc Người ra quyết định thanh tra xem xét, xử lý theo quy định pháp luật.

(3). Giai đoạn kết thúc thanh tra: Đoàn thanh tra báo cáo kết quả thanh tra, cùng Thủ trưởng đơn vị tham mưu Người ra quyết định thanh tra ban hành kết luận thanh tra, kiến nghị xử lý chính xác, kịp thời, khách quan, đúng pháp luật, không được bao che, bỏ lọt, bỏ sót, bỏ qua bất kỳ hành vi vi phạm pháp luật nào của đối tượng thanh tra, nhất là các hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.

Giải pháp tổ chức, triển khai thực hiện

Từ những kết quả đã đạt được, cũng như thực tiễn tổ chức thực hiện công tác thanh tra, Nghị quyết số 76-NQ/BCSĐ đề ra một số giải pháp trọng tâm, trong đó, yêu cầu tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật cho cán bộ, đảng viên, công chức thanh tra, nhất là các quy định của Luật Thanh tra năm 2022. Nghị quyết số 76-NQ/BCĐ nhấn mạnh, đề cao trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu cơ quan, đơn vị thanh tra trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra. Coi chất lượng, hiệu quả thanh tra là thước đo đánh giá phẩm chất, năng lực, trách nhiệm và mức độ hoàn thành nhiệm vụ, là căn cứ để thực hiện công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, điều động, luân chuyển, bổ nhiệm, biệt phái, khen thưởng, kỷ luật cán bộ.

Nghị quyết của Ban cán sự đảng Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu nâng cao trách nhiệm của người ra quyết định thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra và Thủ trưởng đơn vị được giao chủ trì cuộc thanh tra trong thực hiện nhiệm vụ thanh tra, chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng để kịp thời chuyển vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra; chuyển thông tin vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên phát hiện qua hoạt động thanh tra sang Ủy ban kiểm tra của Đảng. Tăng cường giám sát hoạt động Đoàn thanh tra để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý nghiêm minh đối với thành viên Đoàn thanh tra vi phạm pháp luật trong hoạt động thanh tra, nhất là các trường hợp bao che, bỏ lọt, bỏ sót hành vi vi phạm của cơ quan, tổ chức, cá nhân; lợi dụng hoạt động thanh tra để trục lợi.

Cần tiếp tục hoàn thiện các quy định về phát hiện, chuyển vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra, chuyển vụ việc vi phạm của tổ chức Đảng và đảng viên sang Ủy ban kiểm tra của Đảng để đảm bảo cơ chế, chính sách, pháp luật về thanh tra, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra.

Ngoài ra, để đảm bảo tăng cường năng lực cho những người tiến hành thanh tra, Nghị quyết của Ban Cán sự Đảng cũng đề ra giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức thanh tra có phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị, có năng lực, kỹ năng nghiệp vụ, chấp hành tốt kỷ cương, kỷ luật, liêm chính, trách nhiệm trong thực thi công vụ; kiên quyết đấu tranh và xử lý nghiêm minh những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức lối sống.

Ban cán sự đảng yêu cầu Thủ trưởng các cục, vụ, đơn vị thuộc Thanh tra Chính phủ; Chánh Thanh tra bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chánh thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm phổ biến, quán triệt, triển khai, cụ thể hóa Nghị quyết này đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị mình; chủ động kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý vi phạm trong hoạt động thanh tra. Định kỳ hằng năm, báo cáo Ban cán sự đảng Thanh tra Chính phủ kết quả thực hiện Nghị quyết cùng với báo cáo tổng kết công tác thanh tra./.

 

Đỗ Quyên
(Nguồn: ThanhtraVietNam)